آخرین اخبار

هر کتابی مناسب معرفی به نوجوانان نیست

یک نویسنده معتقد است که قبل از معرفی هر کتابی باید این سؤال را از خودمان بپرسیم که آن کتاب می‌تواند چه گره‌ای از روح و روان نوجوان باز کند یا بینش او را نسبت به خودش و جهان ارتقا بخشد. مجید شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری مهر، درباره اهمیت کار نهادهای رسمی و […]

اشتراک گذاری

یک نویسنده معتقد است که قبل از معرفی هر کتابی باید این سؤال را از خودمان بپرسیم که آن کتاب می‌تواند چه گره‌ای از روح و روان نوجوان باز کند یا بینش او را نسبت به خودش و جهان ارتقا بخشد.

مجید شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری مهر، درباره اهمیت کار نهادهای رسمی و غیررسمی و اشخاص داوطلب در حوزه ترویج کتاب و کتاب‌خوانی برای کودکان و نوجوانان ایرانی گفت: به‌راستی باید ارج نهاد بر کوشش‌های کسانی که بی‌دریغ و دلسوزانه در این راه، فعالیت‌های روشنگرانه و مؤثری داشته‌اند. ارج نهاد بر زحمات کسانی که بی‌شائبه و بی‌هیچ چشم‌داشتی در مسیر ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی کوشیده‌اند و همچنان با وجود مشکلات فراوان و قدرناشناسی‌ها، در راه بسط اندیشه و فرهنگ همت گمارده‌اند تا چراغی را برای نسل‌های بعد روشن نگه دارند.

او افزود: ازاین‌رو باید ارج نهاد زحمات مؤسساتی چون: مؤسسه پژوهشی کودکان دنیا، شورای کتاب، پایگاه ترویج خواندن کتابک و پژوهشکده میراث فرهنگی و …که کوشش‌های پرثمرشان در راه معرفی کتاب و ترویج خواندن بر همگان ثابت شده است؛ چراکه شیوه‌های بسیار مؤثری را در معرفی اندیشه‌ها و دوستی با کتاب و پرورش خلاقیت و پیشرفت فرهنگ به کار گرفته‌اند؛ شیوه‌های بسیار نو و مؤثر در ترویج خواندن که بر بسیاری از کودکان و نوجوانان تأثیرات قابل توجهی گذاشته است.

این نویسنده در ادامه به یک نمونه از فعالیت اثرگذار در حوزه ترویج کتاب اشاره و بیان کرد: باید یادی کرد از کتابخانه ابویسان که الگویی موفق در امر ترویج کتاب و تعاملات فرهنگی مربوط به کتاب شده‌اند. دست مریزاد بر آن کودکان و نوجوانان وکتابداران نخبه و بافرهنگ.

شفیعی درخصوص ماهیت خود کتاب که فعالان این حوزه را بر ترویج بیشتر آن در میان نوجوانان ترغیب می‌کند، توضیح داد: قبل از معرفی هر کتابی باید این سؤال را از خودمان بپرسیم که آن کتاب می‌تواند چه گره‌ای از روح و روان نوجوان باز کند و چقدر می‌تواند بینش او را نسبت به خودش و جهان ارتقا بخشد. آیا کتاب مورد نظر، جواب‌گوی مسائل اوست یا خیر؟ آیا می‌تواند به پرورش خلاقیت او کمک کند؟ به دیگر سخن کتاب مورد نظر تا چه حد می‌تواند خلاقیت هنری و ادبی را در نوجوان افزایش دهد.

معرفی کتاب باید ذهن و روح نوجوان را درگیر کند

او افزود: حال اگر کتاب در حیطه ادبیات داستانی باشد نوجوان چقدر می‌تواند با قهرمان قصه هم‌ذات‌پنداری کند و بعد از همه این مباحث، موضوع ژانر به میان می‌آید. معرفی کتاب چگونه می‌تواند علاقه‌مندی او را در حوزه ژانر سامان ببخشد. در ابتدای صحبتم به ارزشمندی کار قصه‌گویان و مروّجان کتاب اشاره کردم. به نظر من بهترین راه‌های خلاقه ارائه و معرفی کتاب را باید از آنان آموخت؛ چراکه به‌طور مستقیم با کودکان و نوجوانان در ارتباط هستند و با شیوه‌های بسیار نو و خلاق و پرانرژی به ترویج کتاب‌خوانی می‌پردازند و به شکل‌های نمایشی طوری که خود نوجوان هم در این عرصه مشارکت کند به معرفی کتاب می‌پردازند. نوجوان، خویشتن را در یک موقعیت نمایشی ملهم از ادبیات به نظاره می‌نشیند.

نویسنده کتاب نوجوان «راز تالار آینه» در ادامه عنوان کرد: بله در این مسیر، شیوه‌های بسیار متنوع‌تری را هم می‌توان به کار گرفت که یکی از آن‌ها می‌تواند معرفی کتاب در فضای مجازی و به‌طور کل، اقبال به مرورنویسی باشد که کتاب به‌صورت مؤثر و برانگیزاننده و جذاب معرفی شود؛ طوری که ذهن و روح نوجوان را درگیر جذابیت خود کند.

او درباره اصول یک معرفی کتاب جذاب بیان کرد: ایجاد جذابیت عنصر بسیار مهمی است؛ چراکه اولین اصل در این مسیر، لذت متن است یعنی مخاطب نوجوان بتواند در وهله اول فضاهایی را تجربه کند که لذت‌بخش باشند و به قول نویسنده کتاب «شازده کوچولو»، ایجاد علاقه‌کردن خیلی مهم است و از آن هم مهم‌تر، دانستن نیازهای فکری و روحی نسل نوجوان امروز کشور است. ایجاد علاقه کردن و پی بردن به نیازهای نوجوان به آگاهی او خواهد افزود. در این زمینه رادیو و تلویزیون هم می‌تواند مؤثر باشد و البته نهاد آموزش و پرورش که وقت یا فرصتی را به معرفی کتاب برای نوجوانان اختصاص دهد مثل زنگ مطالعه، زنگ دانایی، زنگ دورهمی و گفت‌وگو در مورد کتاب که البته همه این‌ها مورد غفلت برخی از ارگان‌های مرتبط با آموزش کشور قرار گرفته است.

نویسنده کتاب نوجوان «کابوس ماهان» به نقش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز اشاره کرد و گفت: البته نهادهایی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، قدم‌های خوب و مؤثری در این باب برداشته است که باید از سعی مربیان در راه ترویج کتاب‌خوانی تقدیر به عمل آید.

فضای مجازی جهان‌شمول است و عده کثیری می‌توانند در آن مشارکت و تبادل نظر کنند

او در ادامه بیان اصول کلیدی معرفی مناسب کتاب به نوجوانان، به نقش آگاهی و اشراف معرفی‌کننده به موضوعات مطرح‌شده در کتاب اشاره کرد و در این‌باره توضیح داد: آگاهی و اشراف معرفی‌کننده به موضوعات مطرح‌شده در کتاب مهم است؛ چراکه دانشی فراتر باید تا از عهده معرفی کتاب براید و نکات مخفی‌مانده و از نظر دورمانده را کشف کند و به نوجوان ارائه دهد. آگاهی از موضوع, از ژانر، از تأثیرات فرهنگی و روحی و روانی بسیار حائز اهمیت است و دیگر اینکه این کتاب و کتاب‌های دیگر چقدر می‌توانند مشکلات نوجوانان را در حیطه روان و فرهنگ و آداب و رسوم و معاشرت تا حدودی حل کنند و آداب تفکر و جست‌وجو و روحیه نقد و نقدپذیری و نظرپردازی را در نوجوان تقویت کنند.

مجید شفیعی در پاسخ به این سؤال که «از فضای مجازی چطور می‌توان برای ترویج کتاب‌خوانی بین نسل امروز، بیشترین استفاده و البته مناسب‌ترین استفاده را برد؟» گفت: البته فضای مجازی فرصت بسیار عالی و مغتنمی است که می‌تواند در عرصه‌های معرفی و تسهیلگری کتاب مؤثر باشد؛ چراکه جهان‌شمول است و عده کثیری می‌توانند در آن مشارکت و تبادل نظر کنند. خوبی این حوزه در این است که مخاطبان زیادتری را می‌تواند در بر بگیرد. البته همان‌طور که اشاره کردم، می‌توان در این عرصه از مرورنویسی هم بهره برد و به شکل پادکست و ویدیوهای جذاب و گفت‌وگوهای مؤثر از آن سود برد. مهم‌ترین خصوصیت فضای مجازی تنوع سمعی و بصری آن است و البته تنوع در ارائه و شکل معرفی کتاب.

او درخصوص اهمیت بهره‌گیری از زندگی روزمره نوجوانان برای ترویج بهتر کتاب و کتاب‌خوانی نیز گفت: در این امر باید بخشی را به تعامل با نوجوانان اختصاص داد مثل دورهمی و نقد و نظر در باب کتاب به صورت‌های نمایشی و گفت‌وگومحور یا فضایی و فرصتی را فراهم کرد که نوجوان بنا بر مشکلی که دارد و موضوع مهمی که در زندگی خود با آن مواجه است، به کتاب خاصی رجوع کند. این عرصه باید عرصه‌ای باشد برای ابراز نظر و علاقه و مطرح کردن مشکلات نوجوان و توجه به دغدغه‌های او و البته نیاز نوجوان به کتاب و پرسشگری، خود آغاز دانایی و طی کردن مسیری است که راه به روشنایی دارد. همان‌طور که گفتم در برنامه درسی مدارس می‌تواند فرصتی به زنگ مطالعه اختصاص داده شود و این فرصت در آینده می‌تواند ذهن نوجوان را بارورتر کند. این برنامه‌ها فرصتی برای تعاملات فرهنگی و گفت‌وگو و تبادل نظر ایجاد می‌کند. گفت‌وگو بسیار مهم است؛ چراکه خود گشاینده راه‌های بسیار است. گفت‌وگو سرآغاز فهم مشترک است. درک جهان بشری و درک دیگری به‌عنوان موجودی صاحب تفکر و اندیشه در قالب گفت‌وگو میسر است.

کد خبر ۶۶۸۷۲۹۴