آخرین اخبار

فاجعه خاموش آلودگی در قم؛ سالانه تا ۸۰۰ نفر جان خود را از دست می دهند

قم- آلودگی هوا در قم به مرحله‌ای رسیده که بر اساس آمارها، سالانه جان ۸۰۰ شهروند را می‌گیرد؛ بحرانی خاموش که سلامت عمومی، نظام آموزشی و اقتصاد استان را تحت تأثیری جدی قرار داده است. ‌خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – هیفاء پردل: آسمان قم این روزها دیگر رنگ آرامش ندارد، رشد بی‌رویه خودروهای تک‌سرنشین، فرسودگی […]

اشتراک گذاری

فاجعه خاموش آلودگی در قم؛ سالانه تا ۸۰۰ نفر جان خود را از دست می دهند

قم- آلودگی هوا در قم به مرحله‌ای رسیده که بر اساس آمارها، سالانه جان ۸۰۰ شهروند را می‌گیرد؛ بحرانی خاموش که سلامت عمومی، نظام آموزشی و اقتصاد استان را تحت تأثیری جدی قرار داده است.

‌خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – هیفاء پردل: آسمان قم این روزها دیگر رنگ آرامش ندارد، رشد بی‌رویه خودروهای تک‌سرنشین، فرسودگی تاکسی‌ها و کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی، ریه‌های این کلانشهر را به مرز خستگی رسانده است.

شهری که عنوان دومین مقصد گردشگری کشور را یدک می‌کشد، همچنان از وجود سامانه‌های حمل‌ونقل هوشمند و پاک به‌ویژه مترو محروم مانده و همین خلأ به عاملی جدی در تشدید بحران آلودگی هوا تبدیل شده است.

با فرا رسیدن فصل سرد، وضعیت آلودگی قم چهره‌ای سنگین‌تر به خود می‌گیرد؛ وضعیتی که هر سال تکرار می‌شود و دود غلیظ و ذرات معلق جای آسمان آبی را می‌گیرد و این آلودگی‌ها نه‌تنها سلامت قمی‌ها را تحت فشار می‌گذارد، بلکه اختلال در زندگی روزمره و تعطیلی‌های مکرر آموزشی را به همراه دارد و در فصل تابستان نیز غبار و ریزگردها تصویر دیگری از این بحران پیچیده را نمایان می‌کند.

مشکلات تأمین سوخت برای نیروگاه ۳۰ ساله قم و سهم قابل‌توجه خودروها در انتشار آلاینده‌ها، کیفیت هوا را بارها به مرز وضعیت ناسالم رسانده است. همزمان، افزایش سفرهای درون‌شهری با خودروهای شخصی و فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی نشانه‌هایی از بحران خاموشی است که به‌تدریج بنیان‌های زیست محیطی استان را تهدید می‌کند.

در چنین شرایطی نبود مترو در قم بیش از هر زمان دیگری به نقطه‌ای مناقشه‌برانگیز تبدیل شده است. کارشناسان حمل‌ونقل و فعالان محیط زیست بر این باورند که تعیین‌تکلیف هرچه سریع‌تر پروژه مترو و توسعه سامانه‌های حمل‌ونقل پاک می‌تواند بخشی از بار ترافیکی هسته مرکزی شهر را کاهش داده و حضور خودروهای شخصی را محدود کند و این موضوع امروز به مطالبه جدی شهروندان و پیامی روشن برای مسئولان تبدیل شده است.

بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم، سالانه بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ نفر در این استان جان خود را در اثر پیامدهای ناشی از آلودگی هوا و عوامل محیطی از دست می‌دهند؛ آماری که نشان می‌دهد بحران آلودگی دیگر یک هشدار ساده نیست بلکه به معضلی ساختاری و تهدیدکننده سلامت عمومی تبدیل شده است.

فاجعه خاموش آلودگی در قم؛ سالانه تا ۸۰۰ نفر جان خود را از دست می دهند

افزون بر این، پیامدهای تعطیلی‌های ناشی از آلودگی هوا، خسارت‌های قابل‌توجهی را در حوزه آموزش، اقتصاد خانوار و هزینه‌های درمانی ایجاد می‌کند و چرخه‌ای فرساینده را در زندگی مردم رقم می‌زند.

امروز قم بیش از هر زمان دیگری نیازمند تدوین برنامه‌های سختگیرانه، توسعه حمل‌ونقل پاک و فرهنگ‌سازی عمومی است؛ ضرورتی که اگر با تأخیر بیشتری همراه شود، آینده زیست‌محیطی و اجتماعی استان را با چالش‌های عمیق‌تری روبه‌رو خواهد کرد.

سید احمد شفیعی در گفتگو با خبرنگار مهر، الگوی آلودگی هوای قم را ترکیبی از پدیده‌های تابستانه و زمستانه دانست و افزود: ساختار آلودگی در این استان تحت تأثیر دو عامل اصلی شکل می‌گیرد و غبارهای موسمی و ریزگردهای گسترده در گرم‌ترین ماه‌های سال کیفیت هوا را کاهش می‌دهد و در فصل زمستان نیز وارونگی دما و ماندگاری آلاینده‌ها شرایط را به مرز هشدار می‌رساند.

معاون انسانی حفاظت محیط‌زیست استان قم بیان کرد: برخلاف تصور عمومی، این استان در حاشیه خود میزبان صنایع بزرگ و آلاینده گسترده نیست و بسیاری از صنایع موجود طی سال‌های گذشته ارتقا یافته‌اند.

وی افزود: با وجود این، نزدیک به نیمی از سهم آلودگی کنونی به خودروها و نیم دیگر به سوخت مصرفی نیروگاه اختصاص دارد و تردد خودروهای تک‌سرنشین در سطح شهر به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.

شفیعی با اشاره به وضعیت نیروگاه قم توضیح داد: این واحد به‌رغم ۳۰ سال فعالیت، همچنان از نیروگاه‌های با راندمان مطلوب کشور محسوب می‌شود و ماهیت آن کاملاً گازسوز است و استفاده از سوخت مایع برای این نیروگاه نه‌تنها از نظر اقتصادی قابل توجیه نیست، بلکه آسیب‌زا نیز هست با این حال، بر اساس برنامه ملی تغییر الگوی سوخت، سالانه حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد از نیاز انرژی این نیروگاه از سوخت مایع تأمین می‌شود، هرچند این نیروگاه در شرایط عادی نیازی به چنین سوختی ندارد.

معاون انسانی حفاظت محیط‌زیست استان قم به نقش حمل‌ونقل شهری در آلودگی هوا پرداخت گفت: ناوگان حمل‌ونقل عمومی قم با وجود آنکه بخشی از آن نوسازی شده و اتوبوس‌های برقی نیز به آن اضافه شده‌اند، همچنان با کمبود جدی روبه‌رو است و شهروندان ساعت‌های طولانی را در انتظار اتوبوس می‌مانند و این کمبود، وابستگی به خودروهای شخصی را افزایش داده است.

فاجعه خاموش آلودگی در قم؛ سالانه تا ۸۰۰ نفر جان خود را از دست می دهند

وضعیت تاکسی‌های شهری قم یکی از گره‌های اصلی آلودگی

شفیعی وضعیت تاکسی‌های شهری قم را یکی از گره‌های اصلی آلودگی دانست و افزود: بیش از ۶ هزار تاکسی فرسوده در سطح شهر فعالیت می‌کنند؛ خودروهایی که با وجود رشد استفاده از تاکسی‌های آنلاین، همچنان در هسته مرکزی شهر حضوری پررنگ دارند و نقش مهمی در افزایش آلاینده‌ها ایفا می‌کنند.

وی در ادامه ابراز کرد: تردد خودروهای تک‌سرنشین در قم طی سه دهه گذشته سه برابر شده است و بخشی از این ترددها مربوط به سفرهای مدرسه است که عمدتاً به دلیل انتخاب مدارس دور از محل سکونت انجام می‌شود و این موضوع بیانگر ضعف فرهنگی در استفاده از حمل‌ونقل پاک و عمومی است و سهم بزرگی در تشدید آلودگی هوا دارد.

وی با مرور تصمیمات گذشته در حوزه حمل‌ونقل ریلی اظهار داشت: اجرای پروژه منوریل از ابتدا با خطاهای جدی همراه بوده است و این طرح از نقطه‌ای آغاز شد که کشش سفر نداشت و بیش از دو دهه هزینه‌های سنگینی را بر دوش شهر گذاشت و در مقابل، خطوط مترو که می‌توانستند بخش مهمی از بار ترافیک شهر را جابه‌جا کنند، در اولویت‌گذاری دچار خطای راهبردی شدند و خطی که تقاضای سفر بیشتری داشت کنار گذاشته شد و ۱۵ سال به حالت تعلیق درآمد، در حالی‌که خط کم‌تقاضا در اولویت نخست اجرایی قرار گرفت.

معاون انسانی حفاظت محیط‌زیست استان قم زیرساخت‌های حمل‌ونقل پاک در قم را ناکافی دانست و بیان کرد: مسیرهایی مانند بلوار پیامبر اعظم (ص) تنها امکان استاندارد برای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی هستند، اما استفاده از این ظرفیت نیز غالباً به مناسبت‌های فرهنگی و مذهبی محدود شده است.

شفیعی تأکید کرد: بهبود کیفیت هوا نیازمند برنامه‌ریزی جدی و فرهنگ‌سازی گسترده در زمینه استفاده از حمل‌ونقل پاک و کاهش وابستگی به خودروهای شخصی است که بدون اصلاح عادات تردد و توسعه زیرساخت‌های مرتبط، وضعیت هوای قم بهبود نخواهد یافت و سلامت عمومی بیش از پیش تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

اگر چه آلودگی‌های هوا در قم یک اتفاق روزمره تبدیل شده است اما برخی نهادها از ارائه گزارش‌های شفاف در زمینه دلایل افزایش این آلودگی‌ها جلوگیری می‌کنند میانگین سن حمل و نقل عمومی مانند تاکسی در قم بیش از ۲۰ سال است طبق آنچه مسئولان امر بهداشت می‌گویند آسیب پذیرین گروه‌ها در این شرایط حساس بیماران تنفسی، سالمندان؛ کودکان و زنان باردار و از سویی بیماران قلبی هستند تعداد مراجعات به بیمارستان‌ها طی آلودگی‌ها افزایش یافته است.

فاجعه خاموش آلودگی در قم؛ سالانه تا ۸۰۰ نفر جان خود را از دست می دهند

آلودگی هوا تهدید جدی برای مادران و کودکان

سارا کاظمی در گفتگو با خبرنگار مهر آلودگی هوا را یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده سلامت زنان و کودکان دانست و افزود: تأثیر این آلودگی‌ها تنها محدود به مشکلات تنفسی و قلبی نیست، بلکه طیفی از اختلالات باروری، سقط‌های خاموش و زایمان‌های زودرس را نیز در بر می‌گیرد.

این متخصص زنان و زایمان گفت: ارتباط میان آلودگی هوا و نوزادان کم‌وزن یا دارای اختلال در رشد داخل رحمی به‌طور علمی تأیید شده است و این چرخه آسیب می‌تواند سلامت نسل‌های آینده را نیز درگیر کند.

وی بیان کرد: مرگ‌ومیر نوزادی ناشی از مشکلات تنفسی، یکی از پیامدهای مستقیم آلودگی هوا است و ذرات آلاینده، توان رشد ذهنی، شناختی و هوشی جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی گفت: سهم منابع متحرک همچون خودروهای شخصی، تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها در تولید ذرات معلق به ۶۰ درصد می‌رسد و خودروهای دیزلی در این میان نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند.

کاظمی ذرات معلق را خطرناک‌ترین آلاینده‌های موجود در هوا عنوان کرد که می‌توانند بیماری‌های قلبی و ریوی را تشدید یا ایجاد کنند.

تعطیلی یا غیرحضوری شدن مدارس یکی از پیامدهای نامطلوب آلودگی هواست

سید رضا نورحسینی از استاتید دانشگاه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، تبعات اقتصادی، بهداشتی و افت آموزشی ناشی از آلودگی‌ها را مورد توجه قرار داد و اظهار داشت: افزایش روزهای ناسالم، موجب بیشتر شدن مراجعات درمانی و بستری بیماران شده است؛ موضوعی که در کنار فشارهای معیشتی، هزینه‌های هنگفتی را بر دوش خانواده‌ها تحمیل می‌کند.

وی با اشاره به تأثیر آلودگی هوا بر نظام آموزشی بیان کرد: تعطیلی یا غیرحضوری شدن مدارس یکی از پیامدهای مستقیم این وضعیت است که می‌تواند به افت یادگیری و آسیب جدی به فرآیند آموزش منجر شود.

نورحسینی افزود: هنوز آثار منفی دوران کرونا و آموزش غیرحضوری از یاد نرفته است و تکرار این تجربه ناخواسته، شرایط آموزشی را بیش از پیش آسیب‌پذیر می‌کند.

این استاد دانشگاه، نیروی انسانی را پایه اصلی بهره‌وری اقتصادی دانست و افزود: غیبت کارگران و کارمندان به دلیل بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا، ضربه‌ای مستقیم به چرخه تولید و اقتصاد وارد می‌کند.

وی گفت: بیماری کودکان و سالمندان نیز نیازمند خدمات درمانی و مراقبتی ویژه است و این امر در شرایط بحران آلودگی هوا، بار مالی مضاعفی بر نظام اقتصادی و اجتماعی قم تحمیل می‌کند.

نورحسینی تأکید کرد: تداوم آلودگی‌ها نه‌تنها تهدیدی برای سلامت عمومی است، بلکه موجب فرسایش توان اقتصادی خانوارها و افزایش هزینه‌های بهداشتی و درمانی می‌شود؛ موضوعی که در صورت بی‌توجهی، می‌تواند پیامدهای بلندمدت و نگران‌کننده‌ای برای استان به همراه داشته باشد.

کد خبر ۶۶۸۱۶۵۶